اثرات کلیدی کلسیم در کشاورزی :
با وجود این‌که خاک‌های زراعی کشور ما آهکی بوده و کلسیم یکی از فراوان‌ترین عناصر پوسته را تشکیل می‌دهد، ولی به دلایل متعدد از جمله حرکت بسیار کند و دشوار در درون گیاه مشکلاتی را برای درختان میوه به خصوص میوه‌هایی که انبارداری می‌شوند و نیز برخی از محصولات زراعی مانند توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، هندوانه و …. ایجاد کرده است.
حداقل60% کل کلسیم در دیواره سلولی گیاهان قرار دارد. افزایش مقادیر کلسیم دیواره سلولی به وسیله عمل تراوش سبب سفتی میوه می‌شود و به مقدار زیادی میوه را در مقابل میکروارگانیسم هایی که تلاش دارند با شکستن پکتین‌ها وارد میوه شوند محافظت می‌نماید. کلسیم موجود در محیط نیز می‌تواند باعث تسریع جذب یون مثبت پتاسیم در مقابل یون مثبت سدیم شود. مهمترین اثر کلسیم در تنظیم فعالیت تنفسی گیاه است. میوه حاوی کلسیم کم٬ سرعت تنفس خیلی بالایی دارد. یعنی تنفس با غلظت کلسیم نسبت عکس دارد. و این کاهش تنفس به افزایش ماندگاری محصول کمک می‌کند.
در خاک‌های قلیایی معمولا کمبود کلسیم وجود ندارد، بنابراین کمبود آن در گیاه در این خاک‌ها، به علت حرکت ضعیف آن در گیاه است. کمبود کلسیم در برگ‌ها معمولا زمانی رخ می‌دهد که میزان تعرق بسیار پائین باشد. علائم کمبود عمدتا در بخش‌هایی از قبیل شاخه‌های جوان که آوندچوبی کمی دارند دیده می شود. بنابراین فشار ریشه‌ای در طول دوره‌هایی که تعرق صورت نمی‌گیرد(شب) باید به اندازه‌ی کافی بالا باشد تا کلسیم کافی را برای بخش‌های جوان ( با تعرق کم) مهیا نماید.
برای انتقال کلسیم به طرف میوه :
باید شرایط مدیریتی و تغذیه ای مناسبی برقرار باشد. زیرا در گیاه زیادی ازت، آب، پتاسیم و … باعث اختلال در جذب کلسیم به میزان کافی توسط میوه می‌گردد.
برخی مشکلات کمبود یا عدم جذب کلسیم عبارتند از:
سوختگی لبه برگ کاهو، پوسیدگی گلگاه گوجه‌فرنگی، پوسیدگی گلگاه هندوانه، کوچک شدن اندازه میوه مرکبات، لکه تلخی سیب، کاهش کیفیت و انبارداری بسیاری از محصولات مانند گیاهان زینتی (شاخه بریده)، سبزی‌ها، توت‌فرنگی، درختان میوه و برخی صیفی‌جات از نشانه های کمبود کلسیم هستند.
کلسیم در گیاه وظایف متعددی دارد :
- در حفظ پایداری و نفوذپذیری غشاء سلول، جوانه زنی و رشد دانه‌گرده، فعال کردن تعدادی از آنزیم‌ها در تقسیم و بزرگ شدن سلول
- به عنوان ماده ضد مسمومیت، از سمیت فلزات سنگین می‌کاهد.
- نقش مهمی در تشکیل و اتصال دیواره‌های سلولی دارد و قابلیت انعطاف‌پذیری، حفظ و پایداری سلول‌های گیاهی و قدرت بافت‌ها را افزایش می‌دهد.
- در افزایش کیفیت میوه بسیار حائز اهمیت است و به لحاظ تاثیرش در استحکام سلولی، قدرت گیاهان را در برابر آفات و امراض افزایش می‌دهد.
- با قرار گرفتن در دیواره سلولی و استحکام بخشیدن به آن و نیز کاهش تولید اتیلن در حفظ سفتی و تردی بافت میوه نقش خود را ایفا می‌کند
- کلسیم در کیفیت و ترد شدن میوه موثر است.
- کلسیم با حفظ و پایداری سلول های گیاهی و افزایش قدرت بافت گیاه، مانع ایجاد بسیاری از بیماری های فیزیولوژیکی در محصولات می‌گردد.
- میوه‌هایی که مقدار کلیسم در آنها بیشتر است، طول عمر انبارداری آنها افزایش خواهد یافت. در کشور ما یکی از دلایل مهم پایین بودن کیفیت میوه و گل‌های شاخه بریده و در نتیجه پایین بودن خاصیت انبارداری آنها، کمی غلظت کلسیم در آنها می‌باشد.
- افزایش مقاومت گیاه نسبت به تنش‌های محیطی مثل گرما، سرما
کمبود کلسیم در گیاه:
کمبود کلسیم معمولا به واسطه فقدان کلسیم قابل استفاده و یا به دلیل استرس آب که نتیجه آن كاهش تعرق خواهد بود، ایجاد می‌شود.
علائم کمبود کلسیم در گیاه عبارتند از:
– پیچيدگي برگ‌ها و شاخه‌هاي جوان
– ايجاد لکه در برگ‌های جوان
– ضعف رشد
– سوختگی نوک برگ
– ریشه‌هاي کوتاه
– آسیب به میوه
.
.
